Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıp Tarihi Müzesi
25 Aralık 1898 de açılan Gülhane Askeri Tıp Akademisi, 101
yıllık tarihi içinde birçok önemli olaya tanıklık etmiştir.
1898 de “Gülhane Seririyat Hastanesi” adı ile
İstanbul-Sarayburnu’nda çalışmaya başlayan Gülhane, bugüne kadar 5 defa yer
değiştirmiştir. I. Dünya Savaşı sonrasında Sarayburnu’ndaki binaları işgal
edilince 1918 de, hasta ve eşyaları ile birlikte Gümüşsuyu Asker Hastanesi’ne
taşınmış, 1923 de tekrar Sarayburnu’ndaki binalarına geri dönmüştür.
1941-1953 yılları arasında Ankara’daki Cebeci Asker
Hastanesi’nde, 1953-1972 yılları arasında şimdiki Kara Kuvvetleri
Komutanlığı’nın bulunduğu binalarında ve 1972’den sonra Etlik’teki modern
kampüsünde çalışmalarını sürdüren Gülhane’nin kütüphanesinde ve depolarında
korunan malzemeler Tıp Tarihi Müzesi’nin ilk kaynaklarını oluşturmuştur.
Bu malzemeler önceleri küçük bir salonda teşhir edilmeye
başlanmış, 14 Mart 1988 den sonra da açılışı yapılan bugünkü modern müzede
izleyicilere sunulmuştur. Gülhane’nin 90. kuruluş yılı kutlamaları kapsamında
yapılan yeni müzenin açılış gününde Alman ve Türk bilimadamlarının katıldığı
bir sempozyum düzenlenmiştir. Gülhane’nin Türk tıbbına katkıları ve Türk-Alman
tıbbi ilişkilerinin tartışıldığı bu sempozyuma Türkiye dışından dönemin
Uluslararası Tıp Tarihi Kurumu Başkanı Prof. Dr. Hans Schadewaldt (Düsseldorf),
Prof. Dr. h.c. mult. Heinz Göerke (Münih), Prof. Dr. Gündolf Keil (Würzburg),
Doç. Dr. Manfred Skopec (Viyana), Prof. Dr. Jozsef Antall (Macaristan), Doç.
Dr. Helmut Becker (Münih) ve Prof. Dr. Arslan Terzioğlu (İstanbul) başta olmak
üzere birçok öğretim üyesi ve tıp tarihçisi katılmışlardır.
900 m² lik bir iç alana sahip müze, yeni eklenen bölümlerin
17 Haziran 1998 de yapılan bir törenle açılışı yapılmış ve müze şimdiki son
konumuna ulaşmıştır.
Müze Bölümleri
İç Koridor Ve İdari
Bölüm:
1. Burada,
Gülhane’nin kuruluşundan bugüne kadar komutanlık yapan 31 hekimin fotoğrafları
yer almaktadır.
2. Ayrıca 4 ayrı
camlı masada 10 Kasım 1938 ile 21 Kasım 1938 tarihleri arasında yayınlanan
orjinal Ulus gazeteleri kolleksiyonu bulunmaktadır.
3. İdari bölümde,
müze yöneticiliği ve kütüphane yer almaktadır.
Müze Salonları:
Burada birisi büyük, birisi küçük, iki salon bulunmaktadır.
Bu salonların yan duvarlarında 16 vitrin, ortalarında toplam 4 büyük vitrin
vardır. Bu vitrinlerde sergilenenler kısaca şöyle özetlenebilir;
1. vitrinde, eski
Anadolu tıbbı ile ilgili bir düzenleme yapılmış olup, Anadolu’da kurulan tıp
merkezleri bir harita üzerinde ayrı ayrı gösterilmiştir.
2. vitrinde, İbni
Sina ile ilgili görüntüler, cerrahinin gelişmesi ile ilgili görüntüler ve eski
cerrahi alet örnekleri bulunmaktadır.
3. vitrinde, ilk
resimli Türkçe tıp kitabı Cerrahiyet-ûl Haniye, Dağlama ile ilgili bir
düzenleme, Hacı Paşa ve Hekimbaşılık ile ilgili görüntüler yer almaktadır.
4. vitrinde, 19.
yüzyıl Osmanlı tıbbı ile ilgili görüntüler, Askeri Tıp Okulu’nun açılışı, kayıt
defteri ve diplomalar ile Tıp Okulu malzemelerinden örnekler bulunmaktadır.
5. vitrinde,
Gülhane’nin kuruluşu ve kurucuları ile ilgili görüntüler bulunmaktadır.
6. vitrinde,
1900’lerin başında tıp okulunda görev alan öğretim üyeleri, eski tıp kitapları
ve 1897 de çekilen ve bir savaşta ilk defa kullanılmış olan ve bir erin kurşun
ile yaralanmasını gösteren röntgen görüntüleri vardır.
7. vitrinde, I.
Dünya savaşı yıllarında kullanılan sahra sıhhiye malzemeleri, ilk yardım
çantaları ve sıhhiye çadır örnekleri sergilenmektedir.
8. vitrinde,
Çanakkale savaşındaki sağlık hizmetleri ile ilgili orjinal fotoğraflar, sahra
sıhhiye sandıkları ve sağlık hizmetleri sırasında çeşitli amaçlarla kullanılan
malzemeler bulunmaktadır.
9. vitrinde,
Kurtuluş savaşı ile ilgili görüntüler ve sıhhiye setleri bulunmaktadır.
10. vitrinde, 1980’de açılan Gülhane Askeri Tıp Fakültesi’nin
açılışı, ilk mezunları ve Müzenin açılışındaki tören ile ilgili malzemeler
vardır.
11. vitrinde, Kıbrıs Barış Harekatında şehit olan Tabip
Ütğm. Halil Akçiçek’in portresi, 2. Dünya savaşından kalan sahra tipi ecza
dolabı, ilk yardım ve harp cerrahisi setleri bulunmaktadır.
12. vitrinde, Gülhane’nin kuruluşunun 50. yılı, Ankara Tıp
Fakültesi’nin kuruluşu ve Etlik’teki Gülhane binasının ilk görüntüleri vardır.
13. ve 14. vitrin eczacılık ile ilgili olup, eski ilaç şişeleri, kutuları, harp
paketleri, hassas teraziler ve ilaç yapım aletleri vardır. 15. vitrinde, Sağlık
Astsubay Okulu albümleri, tıp kongreleri plaket örnekleri vardır. 16. vitrinde,
Çankırı Darülşifasında bulunan yılan kabartmasının örneği
bulunmaktadır.Salonların ortalarında bulunan 4 vitrinde de sırası ile, müzeye
bağışlanan hekim kıyafetleri, I. Dünya ve Kurtuluş savaşında kullanılan eğere
takılan sedye, hasta nakil arabası ve hasta taşıma vagonu örnekleri, 1900’lerin
ilk yarısında sıkça kullanılan dezenfeksiyon, distilasyon vb. cihazlar ve harp
aletleri bulunmaktadır.
Müze salonlarında
vitrinlerin dışında sergilenen malzemeler de şunlardır.
1. Diş kolleksiyonu:
1900’lerin başında Almanya tarafından hediye edilen ve 136 parçadan oluşan
zengin diş protez örnekleri içeren bir kolleksiyondur.,
2. 1850’li ve
1900’lerin başlarında kullanılan askeri tabip ve askeri tıp öğrencisinin
kıyafetlerinin örneklerini gösteren 4 manken.
3. Otoklav, hasta
taşıma arabası, sedye ve hasta koltuğu örnekleri.
Çağdaş müzecilik anlayışı ile düzenlenen GATA Tıp Tarihi
Müzesi, yeni kolleksiyonlar ile gelişme
projeleri yapmaktadır. Özellikle Askeri Tıp Tarihi konusunda kendisini
geliştirmeyi ve zengin dökümanlara sahip olarak izleyicilerini bilgilendirmeyi
amaçlamaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder